توضیحی درباره این وبلاگ:
مجموعه ی فصلهای این کتاب آنلاین که در قالب وبلاگ در اینجا منتشر شده است، بزودی به انگلیسی منتشر خواهد شد، با تیتر "دنیای مدرن امروز - از دیروز تا فردا".
نویسنده: آزاده سپهری. اروپای غربی. فوریه 2024. کپی رایت: CopyRight@Azadeh Sepehri, February 2024
شروع: 12 فوریه 2024 - پایان: 11 مارچ 2024
توضیحی درباره خوانش وبلاگ:
ترتیب نوشته های منتشرشده در یک وبلاگ از پایین به بالا است. جدیدترین یا آخرین پُست یک وبلاگ، اولین پُستی ست که دیده میشود. اولین پُستی که در یک وبلاگ منتشر شده، در ترتیب وبلاگ آخر صفحه (یا صفحات) قرار دارد. لیست بخشهای مختلف کتاب در سمت راست صفحه در بخش "بایگانی وبلاگ" آمده است.
(فوریه 2024)
گلوبالیزاسیون روندی ست که حداقل از صدها سال پیش با سرعتی شدید شروع شده است. با پیشرفت تکنولوژی و با هر "انقلاب" صنعتی و تکنولوژیک، سرعت گلوبالیزاسیون هر بار شدت یافته است. گلوبالیزاسیون روندی غیرقابل-بازگشت است، که سیر آن و آینده ی آن بسیار مشخص است:
افزایش همکاری بین کشورها، شکلگیری نهادهای جدید برای همکاری (افزون بر نهادهایی که اکنون وجود دارند)، افزایش روابط بین دولتها و بین مردم کشورهای جهان.
آزاده سپهری، 11 مارچ 2024، اروپای غربی.
برخی نهادهای بین المللی برای همکاری بین دولتها:
بانک جهانی، سازمان جهانی تجارت، اوپک، سازمان ملل متحد.
برخی نهادهای غیردولتی برای کمک-رسانی:
"گرین پیس" (برای پیشگیری از آسیب به طبیعت و محیط زیست)، "امنستی اینترنشنال" (سازمان عفو بین الملل)، "خبرنگاران بدون مرز"، "پزشکان بدون مرز"، "صلیب سرخ" و "هلال احمر".
آزاده سپهری، 11 مارچ 2024، اروپای غربی.
وابستگی اقتصادی یک کشور به این معنی است که درآمد یک کشور و افزایش آن وابسته به عواملی مانند صادرات، واردات، سرمایه-گذاری خارجی، و (دسترسی به) تکنولوژی است.
پنج کشوری که در چند سال اخیر بیشترین میزان صادرات و واردات را داشتند:
آمریکا، چین، آلمان، فرانسه، بریتانیا.
امروزه، آگاهی اکثر مردم دنیا به این حد رسیده است که درک حداقل پایه ای در رابطه با "وابستگی اقتصادی" داشته باشند. اکثر مردم دنیا میدانند کدام محصولات که استفاده میکنند از خارج وارد شده است، هر چند که ندانند صادرات کشور خودشان چه محصولاتی میباشد.
آزاده سپهری، 11 مارچ 2024، اروپای غربی.
بسیاری ها اینگونه میپندارند که طرفداری از "حقوق بشر" به دلیل حمایت از اقلیتهای اجتماعی یا قومی یا سیاسی و غیره بوجود آمده است. ولی آیا انسان، حتی در بین اکثریت غالب در جامعه، در بیشتر موارد زندگی، خود یک فرد نیست که بیش از هر چیز به دنبال آزادیها و حقوق فردی خود است؟ آیا نمیتوان از این واقعیت نتیجه-گیری کرد که هر چه گرایش به فردگرایی - یعنی احترام به حقوق فرد، از حق مالکیت خصوصی گرفته تا حق آزادی بیان و حق اعتراض و مبارزه در چهارچوب قوانین موجود - و گرایش به دمکراسی در طول تاریخ افزایش یافته، همزمان طرفداری از "حقوق بشر" نیز افزایش یافته است.
در این نوشته، به اهمیتی که آزادی و رعایت "حقوق بشر" برای همه افراد و یا برای پیشرفت همه جوامع دارد، پرداخته نخواهد شد و خواننده، خود میتواند به این موضوع بیاندیشد و سعی کند کشف کند که آیا آزادی و رعایت حقوق بشر در جامعه و در نظم سیاسی-اقتصادی جامعه اهمیت دارند یا نه.
در ارتباط با جذابیت آزادی، آنچه یک واقعیت است، این است که همه ی انسانها کشش جدی به آزادی دارند و آن را، حداقل برای خود، می پسندند. برای همین، می بینیم که حتی در هر جامعه دیکتاتوری و بسته، تا کمی آزادی به مردم داده میشود، آنها آزادیهای بیشتر میخواهند، تا جایی که حکومت و نظام آنقدر ضعیف میشود که فرو می پاشد، چه از طریق انقلاب و چه از طریق "نافرمانی مدنی".
آزادی، مسلما پدیده ای بی-حد-و-مرز نیست. و مسلما نظام دمکراسی یک نظام آنارشیستی نیست و از طریق کنترل بر جامعه بر-پا می ماند، کنترلی که میزان آن با رعایت حقوق همه افراد و انواع اقلیتها تنظیم شده است و اجرا میشود. [برای خواندن "اعلامیه جهانی حقوق بشر" که توسط سازمان ملل در سال 1948 صادر شده است، به وبسایت سازمان ملل رجوع کنید.]
میتوان گفت که "نظم نوین جهانی" که بعنوان تحمیل دمکراسی و کاپیتالیسم و رعایت حقوق بشر به همه کشورهای جهان تعبیر میشود، تلاشی است از سوی کشورهای غربی برای باثبات کردن همه کشورها و مناطق جهان، و هنچنین باثبات-تر کردن کشورهای خود و راههای تجارت و منابع زمینی جهان. چرا که همانطور که گفته شد، واقعیت نشان داده است که نظامهای دیکتاتوری در دنیای امروز از ثبات سیاسی و اقتصادی برخوردار نیستند و با کوچکترین فاجعه، حتی فجایع طبیعی، میتوانند کاملا دچار فروپاشی شوند.
(فصلی از کتاب "از دیروز تا فردا - دنیای مدرن امروز"، که بزودی به زبان انگلیسی توسط خودم منتشر خواهد شد.)
آزاده سپهری، 10 مارچ 2024، اروپای غربی.
تحصیلات برای عموم مردم، یعنی همه اقشار مردم، یکی از بنیادی-ترین حقوق شهروندی و یکی از پایه های اصلی دمکراسی است. بدون اطلاعات و تحصیلات حداقل پایه ای، افراد قادر به شرکت در نظام دمکراسی و سیاست، مثلا از طریق شرکت در انتخابات و یا تاسیس تشکلات صنفی و همکاری با آن، نخواهند بود.
در آمریکا تا پایان سال 1870 همه ایالات آن کشور مدارس ابتدایی رایگان برای همگان داشتند که هزینه خود را مستقیما از دولت دریافت ميکردند. و دولت از طریق کسب مالیات بر درآمد قادر به پرداخت بودجه مدارس ابتدایی غیرخصوصی/دولتی بود.
در فرانسه در سال 1841 تحصیلات برای همه کودکان بین 6 تا 12 ساله اجباری شد. در همان سال تحصیلات ابتدایی در مدارس غیرخصوصی/ دولتی رایگان اعلام شد و همچنین مدارس غیرخصوصی/ دولتی موظف به رعایت و اجرای اصل سکولاریسم و لائیسیته، یعنی جدایی از کلیسا، شدند.
طبق جدیدترین آمار سازمان فرهنگی سازمان ملل، "یونسکو"، در حال حاضر حداقل 773 میلیون نفر از افراد بزرگسال در دنیا هنوز بیسواد هستند، با اینکه در 50 سال اخیر تعداد و درصد افراد باسواد بطور هموار افزایش یافته‌است.
آزاده سپهری، 09 مارچ 2024، اروپای غربی.
الگوهای رفتاری غرب بیش از هر چیز، از طریق تلویزیون، سینما و رادیو در سایر مناطق دنیا رواج یافته است. توریسم نیز نقشی مهم در این مورد داشته است.
مهمترین ویژگی های رفتار و ادب غربی در برخورد با دیگران:
میتوان گفت که همه این رفتارهای استاندارد امروزین در غرب، تلاشی است برای همزیستی مسالمت-آمیز همه ی انسانها با یکدیگر، هر‌چند که مبارزه در جامعه بین اقشار و طبقات گوناگون و بین اکثریت و اقلیتهای اجتماعی همچنان ادامه داشته باشد.
آزاده سپهری، 08 مارچ 2024، اروپای غربی.
پروسه ی مشخص کردن افراد از طریق نام کوچک و نام خانوادگی در اروپای غربی از قرن یازدهم شروع شد و به مرور زمان در خود آن کشورها گسترش یافت.
طبق برخی آمارها، امروزه 50% مردم آمریکا بیش از 1700 نام خانوادگی گوناگون دارند، در صورتی که در چین 85% مردم فقط 100 نام خانوادگی دارند.
همچنین، "متشخص" کردن همه افراد بزرگسال با خطاب کردن آنها با کلمات "آقا" یا "خانم" قبل از به زبان آوردن نام آنها، پروسه ای ست که در دوران گذار از نظام فئودالیسم به نظام کاپیتالیسم انجام گرفت و به مرور زمان در همه کشورهای غربی به یک استاندارد رسمی و قانونی تبدیل شد. این شیوه ی رسمی رفتاری، یک دستاورد غربی ست که در اکثر کشورهای دنیا بعنوان الگو برگزیده شده و توسط مردم و دولتهای آن کشورها رواج یافته است.
آزاده سپهری، 07 مارچ 2024، اروپای غربی.
در اوائل قرن بیستم بسیاری از کشورها داوطلبانه مدل پوشاک و لباس غربی را برای مردم خود برگزیدند، برای نمونه ترکیه، ایران و برخی کشورهای عربی. این پروسه صدها سال پیش، در دوران کولونیالیسم اروپا شروع شده بود. میتوان گفت که اکنون مدل پوشاک و لباس غربی به تمام مناطق دنیا رواج داده شده است و جایگزین لباسهای محلی و سنتی شده است.
قابل توجه است که در خود کشورهای اروپایی و غربی مدل لباس و پوشاک بارها و بارها متحول شده است. برای نمونه، در کشورهای غربی، زنان تازه در اواسط قرن بیستم عرفا و رسما و قانونا اجازه پیدا کردند بجای دامن، شلوار بپوشند، و این نتیجه ی مبارزات و اعتراضات گسترده ی زنان در کشورهای غربی از قرن نوزدهم به بعد بود.
آزاده سپهری، 07 مارچ 2024، اروپای غربی.
موزیک یا موسیقی چیست؟ آیا اکثر ما، به معنای واقعی کلمه، فقط مصرف کننده ی موزیک هستیم؟ اگر آری، مصرف چه شکل هایی دارد و تعریف آن چیست؟ آیا ما به عنوان افرادی که تولید کننده ی موزیک نیستیم و نواختن هیچ یک از سازهای موسیقی را نیز بلد نیستیم، آیا ما فقط به موزیک گوش میدهیم؟ آیا ما ترانه ها و موزیک هایی را که شنیده ایم، از طریق خواندن برای دیگران و یا زمزمه کردن برای خودمان بازتولید نمیکنیم؟ آیا خواندن یک قطعه موزیک از طریق سوت زدن شباهتی به نواختن ساز ندارد؟ و خیلی سوالات و جوابهای احتمالی دیگر، که میتواند برای خیلی ها جالب باشد یا نه. آنچه برای همه مهم است این است که جدا از همه جاذبه های موزیک، تاثیر آرامش-بخش و شادی-آفرین موزیک اهمیت بزرگی در زندگی انسانها دارد، و اینکه اگر ما حتی فقط برای خودمان یک ترانه یا قطعه موزیک را زمزمه کنیم، میتواند تاثیری بسیار خوب بر روح و روان ما داشته باشد.
اولین کنسرت ها برای عموم مردم
اولین کنسرت که همه می توانستند با خرید بلیط از آن بهره‌مند شوند، توسط یک نوازنده ی ویالون بریتانیایی در سال 1672 در لندن در خانه ی او به اجرا گذاشته شد. چند سال پس از آن، یک تاجر بریتانیایی هر هفته در اتاق شیروانی خانه ای در انگلستان کنسرتهایی را برگذار میکرد که همگان میتوانستند با پرداخت 10 شیلینگ در سال، هر هفته بعنوان شنونده و تماشاچی در کنسرت ها حضور یابند.
قبل از اینها، در نیمه ی اول قرن هفدهم با تاسیس سالنهای اپرا و تئاتر در ایتالیا، تلاش شده بود که اپرا و تئاتر در دسترس عده ی بیشتری از مردم قرار بگیرد و فقط طبقه ی اشراف مصرف کننده ی آن نباشند.
برخی از سبک های موزیک اروپایی و غربی
موسیقی فولکلوریک و محلی، موسیقی کلاسیک (از سال 500 به بعد)، جاز، راک، پاپ، بلوز، تکنو، رپ، هیپ هاپ.
تاثیر تکنولوژی در گسترش موزیک اروپایی و غربی
میتوان گفت که نخستین گسترش چشمگیر موزیک اروپایی و غربی به کشورها و مناطق دیگر، از طریق رادیو و تلویزیون رخ داد. با اختراع اینترنت برای همگان، گسترش موزیک غربی ابعادی چندین برابر به خود گرفت،. با اختراع میکس (مخلوط) موبایل-فون (تلفن موبایل یا تلفن همراه) با اینترنت و دسترسی دائمی به اینترنت، گسترش موزیک غربی ابعادی غیر-قابل انتظار به خود گرفت. اینترنت نه تنها به مصرف موزیک غربی افزایش بخشید، بلکه حتی این امکان را برای همگان بوجود آورد که از طریق وبسایتهای گوناگون و از طریق میلیونها ویدئو در یوتیوب و وبسایتهای مشابه، به راحتی نواختن ساز را بیاموزند.
برخی از موزیسین های معروف موسیقی کلاسیک اروپایی
بتهوون، باخ، موتزارت، چایکوفسکی، شوپن، واگنر، ویوالدی.
برخی از خوانندگان معروف قرن بیستم
فرانک سیناترا، الویس پرسلی، دوریس دی، باربارا استرایسند، باب دیلان، تام ویتز، گروه بیتلز، جان لنون، گروه پینک فلوید، مایکل جکسون، تینا ترنر، مادونا.
چهارشنبه 06 مارچ 2024، آزاده سپهری.
معروفترین فیلمها و سریالهای پلیسی و جنایی قرن بیستم که داستان فیلم یا سریال آن بر اساس سناریوی سناریونویسان ساخته شده است، سناریونویسانی که یا سناریوی خود را از رمان یا داستان یک نویسنده وام گرفته اند، و یا کل سناریوی فیلم یا سریال را خودشان نوشته اند:
سریال "ستوان کلامبو" (محصول آمریکا)
فیلم "پدرخوانده" (محصول آمریکا، با بازیگری مارلون براندو)
سریالها و فیلمهای "شرلوک هولمز" (محصول بریتانیا یا انگلیس)
بسیاری فیلمها با بازیگری هنرپیشه های معروف مانند "رابرت دنیرو" (محصولات سینمایی هالیوود)
آزاده سپهری، 18 فوریه 2024
میتوان گفت که اولین داستانهای جنایی و پلیسی در دوران یونان باستان اختراع شده است. توسط نویسندگان تراژدی-نویس یونان باستان و بعدتر توسط شاعران‌حماسه-سرا. در همه داستانهای تراژدی و کمدی دورانهای بسیار قدیم، و همچنین در همه داستانهای حماسه ای، موضوعاتی مانند قتل، تجاوز، آدم-ربایی، دزدی و امثالهم، نقشی برجسته دارند.
میتوان گفت که اختراع یا پیدایش رمانها و داستانهای مدرن پلیسی و جنایی به قرن هجدهم برمیگردد. در قرن هجدهم میلادی بسیاری نویسندگان انگلیسی-زبان و فرانسوی-زبان به نوشتن رمانها و داستانهای مدرن پلیسی و جنایی روی آوردند. حتی رمان معروف "رابینسون کروزو" که در سال 1719 رسما منتشر شده است، جزو آثار کلاسیک مدرن پلیسی- جنایی محسوب میشود.
در قرن‌نوزدهم نیز تعداد رمان-نویس های داستانهای پلیسی و جنایی بطور چشمگیر افزایش یافت، و مونوپل اینگونه رمانها و داستانها شکسته شد، و نویسندگان سایر کشورهای اروپایی نیز به نوشتن داستانها و رمانهای پلیسی و جنایی روی آوردند. معروفترین نویسنده آن گروه از نویسندگان هنوز هم فیودور داستایفسکی است، با رمانهایی مانند "جنایات و مکافات" که در سال 1866 رسما منتشر شده است، و تمرکزی ویژه همچنین بر چرایی و چگونگی جنایت از منظر روانشناسی و اجتماعی (مانند فقر، حسادت و امثالهم) دارد. علاوه بر این، از نظر روانشناسی توده ای (یعنی اکثریت مردم و یا توده های مردم) آثار وی بسیار واضح و قابل-فهم بر موضوعاتی مانند زن-ستیزی، سکس، رقابت و غیره تمرکزی ویژه دارند.
بیشترین تعداد نویسندگان معروف رمانها و داستانهای پلیسی و جنایی، تا اواخر قرن نوزدهم متعلق به بریتانیا (انگلیس) بود. در قرن بیستم تعداد نویسندگان آمریکایی معروف در ژانر پلیسی و جنایی بطور چشمگیر افزایش یافت. تا به امروز، همچنان معروفترین نویسندگان رمانها و داستانهای پلیسی و جنایی بریتانیایی (انگلیسی) و آمریکایی هستند. و معروفیت آنها به دو دلیل است: (1) کیفیت ادبی آثار آنان، و (2) زبان ساده و قابل-فهم آثار آنها برای عموم مردم.
آزاده سپهری، 14 فوریه 2024
این بخش به تاریخچه ای کوتاه درباره اینکه از چه زمانی داستانها و رمانهای جنایی اختراع شدند، و چگونه و از چه زمانی پیشرفت در زمینه ادبیات کردند، می پردازد.
معروفترین نویسندگان رمانهای پلیسی و جنایی، که اکثر مردم یا کتابهایشان را خوانده اند و یا فیلمهایی را که از روی کتابشان ساخته شده، دیده اند. چه در تلویزیون، چه در سینما، و چه در یوتیوب و امثالهم:
آگاتا کریستی (1976-1890):
نویسنده رمانهای پلیسی و جنایی، مخترع شخصیتهایی تخیلی مانند "میس مارپل" و "هرکول پوآرو".
آرتور کونن دیل (1859-1930):
نویسنده رمانهای پلیسی و جنایی، مخترع شخصیتهایی تخیلی مانند "شرلوک هولمز".
فیودور داستایفسکی (1821-1881):
رمان-نویس معروف روس، که بیشتر رمانها و‌داستانهایش موضوع جنایی-پلیسی نیز داشت. مانند رمان "ابله".
دافنه دوموریه (1907-1989):
نویسنده ای معروف که رمانهای پلیسی و جنایی نیز مینوشت. برخی از رمانهای او توسط آلفرد هیچکاک (1899-1980) برای فیلم مورد استفاده قرار گرفت و آن فیلمها مورد استقبال فراوان قرار گرفت و همچنان ورژن اصلی آن به کارگردانی آلفرد هیچکاک در تلویزیون نشان داده میشود.
آزاده سپهری، 13 فوریه 2024
اولین سالن های سینما بین 1905 تا 1907 در آمریکا تاسیس شدند. در عرض آن دو سال حدود 4000 سالن کوچک سینما در آمریکا تاسیس شده بود.
در سال 1930 در آمریکا هر هفته حدود 100 میلیون بلیط سینما به فروش میرسید. در کشورهای دیگر نیز سینما بسیار رونق پیدا کرده بود و فیلمهای سینمایی فروش بسیار خوب داشتند و از استقبال عموم مردم برخوردار بودند.
بیشترین تعداد فیلم-دوستان و علاقمندان به سینما از اقشار پایینی و از قشر یا طبقه ی کارگر بودند. به مرور زمان، اقشار بالاتر نیز بیشتر و بیشتر بعنوان مصرف-کننده به سینما روی آوردند.
مهمترین جاذبه های تکنیکی فیلم و سینما:
- نور در صحنه های تاریک،
- سرعت پیشرفت داستان فیلم،
- موزیک فیلم،
- شباهت شدید به واقعیت که انگار دارد واقعا جلوی چشم ما اتفاق می‌افتد، حتی اگر داستان فیلم بسیار تخیلی باشد، مانند فیلمهایی که ارواح در آن هستند و یا موجودات فضایی و امثالهم.
جذابترین نوع فیلمها برای عموم:
فیلمهای کمدی، فیلمهای پلیسی و جنایی، فیلمهای اکشن، فیلمهای وسترن، فیلمهای عاشقانه ی هالیوودی با "هپی اند" (با پایان خوش و خوب).
برخی از معروفترین فیلمهای تاریخ سینما:
- "بر باد رفته"، با هنرپیشگی کلارک گیبل،
- فیلمهای وسترن (بویژه با بازیگری جان وین)،
- فیلمهای "لورل و هاردی"،
- فیلمهای "پلنگ صورتی" با هنرپیشگی پیتر سلرز و دیوید نیون،
- "پدرخوانده"، با بازیگری مارلون براندو.
برخی از معروفترین کارگردانان تاریخ سینما:
جان فورد، فدریکو فلینی، آلفرد هیچکاک، چارلی چاپلین، اورسون ولز، مارتین اسکورزی، استیون اسپیلبرگ.
برخی از معروفترین هنرپیشه های زن در تاریخ سینما:
باربارا استنویک، کاترین هپبورن، بتی دیویس، اینگرید برگمن، الیزابت تیلور، مرلین مونرو، سوفیا لورن، جینا لولوبریجیدا، شرلی مک-لین، بریجیت باردو.
برخی از معروفترین هنرپیشگان مرد در تاريخ سینما:
هنری فوندا، گرگوری پک، کری گرانت، همفری بوگارت، پیتر سلرز و دیوید نیون (بویژه با نقش-آفرینی در فیلمهای کمدی پلیسی "پلنگ صورتی"، مارلون براندو، پل نیومن، آل پاچینو، رابرت دنیرو.
آزاده سپهری، 03 مارچ 2024، اروپای غربی.
